Ik zie hem al jarenlang worstelen. Karel. Hij werkt al sinds mensenheugenis bij de gemeente. Op zijn vakgebied weet hij van de hoed en de rand. Hij weet zijn specialistische kennis als geen ander te vertalen naar relevante informatie, mooie kaartbeelden en uitdagende ambities. En toch krijgt hij maar geen voet tussen de deur bij het projectteam van de Omgevingsvisie. Hoe kan dat toch?
Karel gaat nooit naar borrels. Tijdsverspilling! Karel is ook een eerlijk man. Zo eerlijk dat hij altijd, ongeacht de situatie, voor zijn mening uitkomt. Zijn mantra: ik zeg wat ik denk en ik doe wat ik zeg. Met zijn eerlijkheid zette hij zodoende laatst de projectleider van de omgevingsvisie te kakken. Niet handig. Karel kent het verschil niet tussen gelijk hebben en gelijk krijgen.
Karel is inhoudelijk een kei. Maar ja, goed je werk doen, is meestal niet genoeg. Kennis is macht, maar kennissen zijn machtiger. In de eerste plaats moet je die kennissen hebben in je eigen organisatie. Dit is je natuurlijke habitat waar je werkt. Je moet dus weten hoe je organisatie in elkaar zit. Weet wie feitelijk de macht heeft. Je moet weten hoe de hazen lopen en waar de ratten zitten. Sterker nog; je moet niet bang zijn om soms ook een rat tot je kennissenkring te rekenen om je doelen te bereiken. Het doel heiligt de middelen!
“Je moet dus weten hoe je organisatie in elkaar zit. Weet wie feitelijk de macht heeft.”
Karel wil een bijdrage leveren aan de omgevingsvisie. U snapt wel waarom dat niet lukt. Karel kent de ongeschreven regels niet. Die regels bepalen welk gedrag wel en welk gedrag niet wordt getolereerd. Als je de ongeschreven regels kent, kun je een stuk beter functioneren. Je weet wanneer je je stem kunt verheffen en wanneer je je mond moet houden. Je weet wie je op het schild moet hijsen of dat je je eigen succes mag vieren. Kortom, je bent in staat om samen-te-werken.
De ongeschreven regels zijn onderdeel van de cultuur van de organisatie. Wat in de ene organisatie een ‘do’ is, is in de andere een uitgesproken ‘do not’. Je hebt voelsprieten nodig om de machtsverdeling, besluitvorming en samenwerking binnen de organisatie aan te voelen. Gelukkig zijn er ook een aantal ongeschreven regels die in ieder organisatie in meerdere of mindere mate gelden. Als je je aan deze algemeen geldende ongeschreven regels houdt, zul je beter in staat zijn om je (inhoudelijke) doelen en belangen verder te helpen.
“Gelukkig zijn er ook een aantal ongeschreven regels die in ieder organisatie in meerdere of mindere mate gelden.<br /> ”
- Je baas is je vriend: benut zijn hiërarchische macht en wees voor je baas (leidinggevende, projectleider, bestuurder) een medewerker die zonder morren opdrachten uitvoert, niet veel tijd kost, proactief is en bijdraagt aan een positief imago van ‘zijn club’
- Je bent sociaal: benut de relatiemacht en neem de tijd voor collega’s, wees vriendelijk, geïnteresseerd (desnoods geveinsd) en borrel
- Je bent zichtbaar: benut de beloningsmacht (exposure, extra tijd en budget voor vervolgacties) en wees als persoon bescheiden, maar etaleer je toegevoegde waarde voor de organisatie
- Je hebt gezag: benut de kennismacht en laat zien dat je iets kunt wat anderen niet kunnen
Tegen Karel heb ik gezegd: wees een behulpzame en geïnteresseerde vriend van de projectleider van de omgevingsvisie en doe wat hij wil. En ga eens vaker borrelen.
Henk Werksma
Gepubliceerd op romagazine.nl (april 2019)
