Ontwikkelingsperspectief bossen recreatiegebieden Zuid-Holland

Ongeveer twintig procent van de bossen in Zuid-Holland is gelegen in recreatiegebieden. Deze bossen bieden een gewaardeerde omgeving om te recreëren én het bosecosysteem herbergt waardevolle flora en fauna. In het ontwikkelingsperspectief zijn alle recreatiegebieden in beheer bij Staatsbosbeheer meegenomen (circa tachtig procent van alle Zuid-Hollandse recreatiegebieden).

De verkenning naar de huidige vitaliteit van de bossen wijst uit dat grote delen van de recreatiebossen onvoldoende vitaal en toekomstbestendig zijn. Door het veranderende klimaat, stikstofdepositie en de huidige samenstelling van het bos (te weinig divers) zijn bossen kwetsbaar, bijvoorbeeld voor nieuwe plagen en ziektes. Een belangrijke verklaring voor de beperkte vitaliteit van de recreatiebossen is dat de bosaanleg in de jaren tachtig en negentig nog veelal uitging van monoculturen of beperkt gemengde bossen. Om de bosontwikkeling te versnellen werd bovendien gebruik gemaakt van een substantieel aandeelsnelgroeiende boomsoorten zoals populieren. Doordat deze nu ouder zijn (en ook gevaar op gaan leveren voor de wandelaar op onderliggende paden), ontstaat een grote opgave en mooie kans voor bosverjonging en doorontwikkeling.

Er zijn kansen voor bosuitbreiding in de recreatiegebieden. In het totaal gaat het om 185 hectare nieuw bos (8% ten opzichte van het huidige bosarsenaal). Hierbij is alleen gekeken naar graslanden die geen specifieke recreatieve functies of ecologische functie vervullen. De kansen voor bosuitbreiding vallen uiteen in twee categorieën. De eerste categorie (108 ha) betreft ‘omvorming van soortenarme graslanden naar bosgronden’. Daar de gronden al in bezit zijn kunnen deze kansen veelal relatief snel worden gerealiseerd en de kosten bedragen € 2,7 miljoen euro. Na de (eenmalige) kosten van het planten van bos, daalt in sommige gevallen het benodigde(structurele) budget voor het beheer van het gebied. De tweede categorie (77 ha) betreft ‘gebiedsgerichte opgaven’ en combineert bosuitbreiding met andere ruimtelijke opgaven en vraagt om een gebiedsgerichte aanpak.

Met het Ontwikkelperspectief is een inventarisatie gemaakt van knelpunten en mogelijkheden om de komende jaren te komen tot gezonde, vitale en maatschappelijke gewaardeerde bossen. De opgave is om dit ook tot uitvoering te brengen: van papier naar de praktijk. Hiervoor zijn de volgende aanbevelingen gedaan:

• Ga aan de slag met bosuitbreiding
• Zet in op vitalisering van de bossen met regulier beheer en onderhoud
• Zet in op een kwaliteitsimpuls voor bossen met een lage vitaliteit
• Stel beheerplannen op, gericht op een samenhangend beheer van grasland, water, bos, recreatieve voorzieningen en (beheer)infrastructuur.
• Zoek financiering voor uitbreiding en vitalisering
• Stel een kwartiermaker aan die samen met de recreatieschappen en Staatsbosbeer uitvoering geeft aan de bosuitbreiding en de vitalisering
• Ontwikkel een communicatiestrategie voor vitalisering en uitbreiding van de bossen om gebruikers en omwonenden mee te nemen