Elke gebiedsontwikkeling is anders en uniek. Duurzame gebiedsontwikkeling is vooral zélf nadenken, niet klakkeloos anderen kopiëren. Vijf principes wijzen de weg.
Doe de tienkamp! is de titel van een handreiking duurzame gebiedsontwikkeling, die H2Ruimte in opdracht van de Praktijkleerstoel gebiedsontwikkeling van de TU Delft heeft opgesteld (2011). De publicatie is een handreiking voor duurzame gebiedsontwikkeling over de volle breedte van duurzaamheid. De handreiking is nog steeds onverminderd actueel.
People, planet, profit
Te vaak willen projecten scoren op één beperkt duurzaamheidsdiscipline. Denk aan een woonwijk die excelleert in energiegebruik of een industrieterrein dat de groenste ter wereld moet worden. De handreiking staat een brede benadering voor: niet alleen scoren op planet maar ook aandacht evenwichtig aandacht voor people en profit. Met de titel Doe de Tienkamp! wordt verwezen naar het scoren op alle disciplines van duurzaamheid in plaats van een topscore op één onderdeel en de verwaarlozing van de overige disciplines. Om de tienkamp te winnen, om gebiedsontwikkelingen duurzaam handen en voeten te geven, moet je zo goed mogelijk zijn op alle onderdelen.
Vijf principes
De vijf principes voor duurzame gebiedsontwikkeling, die voor de opstelling van Doe de tienkamp ontwikkeld zijn, vormen een richtsnoer voor duurzame gebiedsontwikkeling.
- Begrijpen voor ingrijpen: een analyse van hoe een gebied in elkaar steekt, inclusief een actor- en krachtenveldanalyse, is nodig om een proces van duurzame gebiedsontwikkeling vanaf het begin te voeden en om inhoud aan de andere principes te geven.
- Fuseer belangen: door verbinden van belangen ontstaan extra kansen om samen meer duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit te realiseren. Door niet ieder apart eigen belangen na te streven, maar samen een gedeeld groter belang ontstaat een win-win situatie voor duurzame gebiedsontwikkeling. Eén plus één is drie, of tien, of honderd.
- Creëer identiteit: geef een gebied smoel. Verbindt mensen aan een plek door authentieke plaatsen te creëren die herkenbaar zijn. Investeer in belevingswaarde. Maak gebieden anders door aandacht voor historie en gebruik regionale en lokale verschillen op karakter mee te geven.
- Koppel droom en realiteit: zet niet alleen in op hoge ambitie, maar zorg dat plannen ook gericht zijn op uitvoer en daadwerkelijk gebruik. Verbindt visionairs, gebruikers en uitvoerders gedurende het hele proces.
- Verzilver toekomstwaarde nu: gebiedsontwikkeling richt zich op financiële en maatschappelijke waardecreatie voor een langere termijn. De plannen en daarmee ook de kosten voor gebiedsontwikkeling worden echter in het ‘hier en nu’ gemaakt, de kost gaat voor de baat uit. Toekomstwaarde expliciet maken en verbinden aan de verschillende partijen helpt inzicht te geven in de financiering in het heden.